27 czerwca 2008 (zmod.: 27 grudnia 2011)

Żeby sobie coś przypomnieć dobrze jest odtworzyć warunki zaistniałe podczas zdarzenia (informacji), które chcemy sobie przypomnieć. Przykład: wychodząc z pokoju zapominasz po co właściwie wyszedłeś. Po powrocie do pokoju prawdopodobieństwo, że sobie przypomnisz, rośnie.

Widziałem kiedyś film, w którym dwóch Amerykanów pojechało do Niemiec na Oktoberfest, a kompletnie pijani trafili przypadkiem na tajne międzynarodowe mistrzostwa w piciu piwa. Po porażce z gospodarzami imprezy stworzyli drużynę, trenowali cały rok i powrócili na miejsce. Niestety żaden z nich nie potrafił sobie przypomnieć, gdzie odbywały się owe mistrzostwa, byli wówczas tak pijani, że zapomnieli drogi. Wtedy to jeden z członków drużyny zasugerował, żeby kapitan (który startował rok wcześniej) upił się do utraty pamięci. Po wypiciu kapitan przypomniał sobie drogę, a Amerykanie zrewanżowali się Niemcom. Ta historia pokazuje w zabawny sposób prawdziwość opisanej tu metody.

Odtwórz warunki w których coś się zdarzyło, a na pewno sobie to przypomnisz. Jest to też dobry argument za tym, aby do wszelkich pisemnych egzaminów uczyć się na siedząco przy biurku. Ma to też zastosowanie przy nauce języków obcych – najlepiej uczy się ich zagranicą lub z obcojęzycznym lektorem. Widać wtedy zastosowanie danych słów, słyszymy też poprawny akcent. Jeżeli o czymś zapomnimy na chwilę i nie możemy sobie przypomnieć co to było, skuteczną metodą jest powolne wypowiadanie alfabetu z krótką pauzą na każdej z liter. Ułatwiasz w ten sposób podświadomości skojarzenie wyrazu.

Wyróżnienie z tła także sprzyja lepszemu zapamiętywaniu. Jeśli mówimy tu o tekście warto stosować zakreślanie, podkreślanie, pogrubienie czy kursywę - generalnie każdy zabieg wyróżniający ważną część tekstu. Powtarzanie zaznaczonych fragmentów pozwoli lepiej odświeżyć je w naszej pamięci. Zapamiętujemy lepiej to, co mocniej kontrastuje z tłem, słabiej natomiast elementy się z nim stapiające.

Dobrze, gdy nauka jest ostatnią rzeczą, którą robisz w ciągu dnia – podczas snu nie uczysz się niczego nowego a zdobyta wiedza się utrwala. Pamiętaj – po wieczornej nauce idź spać, a materiał zostanie lepiej utrwalony. Jeżeli natomiast po uczeniu się zajmiesz umysł czymś innym, wiele świeżo zdobytych informacji zostanie zapomnianych. Nie zaszkodzą poranne powtórki, pozwalające odświeżyć zdobyte wcześniej informacje. Jeżeli nie masz możliwości uczenia się w godzinach wieczornych dobrze jest po okresie nauki zastosować kilkuminutową relaksację, podczas której dokładniej utrwalasz zdobyte informacje.

Unikaj przeładowania umysłu długą nauką, jeżeli zaś takowa jest nieunikniona ucz się różnych rzeczy, różnych przedmiotów, jak najmniej podobnych do siebie. Dywersyfikacja przynosi lepsze efekty, niż monotonia.

Ważnym elementem nauki jest sporządzanie notatek. Są one istotne, bo (zazwyczaj) sformułowane własnymi słowami pomagają utrwalić najważniejsze zagadnienia i nakierowują na kwestie do przestudiowania. Warto robić je na bieżąco, tzn. podczas wykładu czy czytania książki. Notatki powinny być zwięzłe i treściwe. Zaleca się stosowanie skrótów, zarówno tych ogólnie przyjętych (tzn. itd. wg), jak i własnych (np. ‘kt.’ zamiast ‘który/która’, ‘czł.’ zamiast człowiek’).

Istnieje wiele sposobów sporządzania notatek. Można pisać streszczenia pełnymi, jak najprostszymi zdaniami. Unikaj zdań złożonych oraz zapisanych w stronie biernej. Używaj prostego języka a łatwo rozszyfrujesz treść swoich notatek. Inny sposób zaleca notowanie w formie punktów i podpunktów. Jego zaletą jest większa przejrzystość oraz uwidoczniona struktura materiału. Zaleca się przy tym stosowanie różnych kolorów a także rysunków nasuwających skojarzenia z omawianym tematem.

Rysowanie i ubarwianie jest pomocne we wszystkich formach notatek – umożliwia błyskawiczne odróżnienie stron od siebie jest szczególnie przydatne przy większej ilości notatek. Istnieją wreszcie tzw. mapy myśli – notatki sporządzone w formie gałęzi. Uważam je za interesujące zagadnienie, dlatego poświęciłem im osobny artykuł pt. „Mapy myśli”. Osobiście jestem zwolennikiem stosowania punktów i map myśli.

Nauka z notatek. Gdy uczysz się z notatek czytaj wszystko jeden raz ze zrozumieniem i następnie powtarzaj swoimi słowami, czego się nauczyłeś. Samo przeczytanie nie pozwala tak dobrze utrwalić zdobytej wiedzy. Pewnie powiesz „przecież mogę zawsze przeczytać wszystko jeszcze raz”. Owszem, możesz, ale jest to mało skuteczne, badania wykazały, że po drugim (biernym) czytaniu zapamiętujemy jedynie o 7% więcej niż po pierwszym. Trzecie czytanie przynosi dalszy wzrost zapamiętanego materiału o 1%...

Skuteczne przyswajanie materiału polega na czymś innym. Wpierw robimy wstępny przegląd notatek, zapoznajemy się z materiałem. Przeglądamy główne punkty, układ stron, nagłówki. Potem, bez zerkania w notatki, uświadamiamy sobie czego się dowiedzieliśmy. Następnie stawiamy serię pytań, na które chcemy uzyskać odpowiedź. Dzięki temu sprecyzujemy to czego chcemy się dowiedzieć. Ukierunkowany umysł łatwiej i szybciej wyłapie niezbędne informacje. Jeśli uczymy się do egzaminu starajmy się przewidzieć, o co mogą nas zapytać. W książkach pytania do tematu znajdują się zazwyczaj we wstępie.

Kolejnym krokiem jest uważne przeczytanie materiału ze zrozumieniem. Warto tutaj zakreślić najważniejsze informacje. Potem robimy streszczenie notatek (np. za pomocą map myśli). Na koniec sprawdzamy naszą wiedzę próbując odpowiedzieć na postawione wcześniej pytania. Dobrze jest również omówić temat z inną osobą. Tym sposobem opanujemy teorię i zdamy egzamin. Oczywiście można posunąć się dalej i próbować użyć zdobytej wiedzy w życiu codziennym a nawet stosować wizualizację (np. konkretnej strony notatek). Daje to jeszcze lepsze zapamiętanie materiału.

Powtarzanie. Najlepiej dokonywać powtórek w krótkim czasie po zapamiętaniu materiału. Powtórek dokonujemy zarówno po zakończeniu cyklu szkoleń/wykładów, jak i w jego trakcie (na bieżąco). Dlaczego? Ponieważ najwięcej i najszybciej zapominamy na początku. Im więcej mija czasu tym mniej zapominamy. Później utrata wiedzy jest już znikoma. Powtarzanie na bieżąco ma tę zaletę, że stale dysponujemy pełną wiedzą i łatwo można ją uzupełnić o nowe zagadnienia. Jak skutecznie powtórzyć materiał? Tony Buzan, autor książki „Używaj swojej głowy” daje następujące wskazówki:

• Pierwszą powtórkę powinno się przeprowadzić 10 minut po jednogodzinnym uczeniu się. Powtórka ta powinna trwać ok. 10 minut. Zapamiętasz materiał na dzień.
  
• W kolejnym dniu robisz powtórkę 2-4 minutową. To pozwoli ci zapamiętać materiał na tydzień.
  
• Po tygodniu robisz trzecią, 2-minutową powtórkę.
  
• Po miesiącu powtarzasz 4 raz, a materiał zarejestruje się w pamięci trwałej.
  

« nowszy

starszy »